Күнделікті тынбай жұмыс істейтіндіктен, жүк таситын жеделсатылар да, жолаушылар таситыны да тез тозады. Кейде жөндеуге келмей, толық ауыстыру қажет болып жатады. Ал бұл жұмыс қыруар қаржыны қажет етеді. Шымкент қалалық орта сапасы және бақылау басқармасы басшысының орынбасары Мәлік Әбдінұровтың мәліметінше, «Тұрғын үй қатынастары туралы» заңға сәйкес, лифтілер тұрғындардың ұжымдық меншігіне жатады, сондықтан, өздері жөндеуі тиіс.
– Лифтілердің жобалық қызмет ету мерзімі 25 жылды құрайды. Ал оған қызмет көрсету және жөндеуге қаржы бөлініп тұрса, одан да ұзақ мерзімге қызмет етуі мүмкін. Ал лифт жөндеуге келмей, ауыстыруды қажет етсе, оған да өздері қаржы жинауы керек. Тұрғын үй-коммуналды шаруашылықты дамыту бойынша 2020-2025 жылдарға арналған «Нұрлы жер» бағдарламасына сәйкес, пәтер иелері мен мамандандырылған уәкілетті ұйымдар көп қабатты үйлерді және лифт құрылғыларын да жөндеу немесе ауыстыруға келісімшарт түзе алады. Бұл жағдайда тұрғындарға қайтарымды негізде қаржы бөлінеді. Қарапайым сөзбен айтқанда, лифтіні ауыстыру тұрғын үй-коммуналды шаруашылықты жаңарту бағдарламасына кіреді. Оның аясында тұрғындардың өтінімі бойынша мемлекет тарапынан пайызсыз несие беріліп, осы қаржыға жаңа лифт сатып алып, орнатылады. Ал ол қаржыны тұрғындар белгілі бір мерзімде қайтарады, – дейді Мәлік Әбдінұров.
Мамандардың айтуынша, көп қабатты үйлердегі лифтілерді жөндеу немесе ауыстыру жұмыстары қала әкімі Мұрат Әйтенов бекіткен жол картасы аясында жүзеге асырылуда. Биыл тұрғындардың өтінімдері негізінде 11 лифтіні ауыстыру жоспарланған, оларға қайтарымды негізде қаржы бөлінеді.
– Лифтілерін ауыстыруға ниет білдірген тұрғындар аудандық әкімдіктерге өтінім жасай алады. Сондағы мамандар толық кеңес береді. Бір өкініштісі, соңғы кездері жалпыға ортақ мүлікті әдейі бүлдіру оқиғасы жиілеп кетті. Оның ішінде лифтіге жаудай тиетіндер де бар. Вандализмнің кесірінен жеделсатылардың сыртқы көрінісі ғана құртылмайды, кейде құрылғы істен шығып жатады. Ал бұл әрекетке заңды жаза қарастырылғанын ұмытпау керек. Қазақстанда вандализмге шара көру 14 жастан бастап қарастырылған. Егер ортақ мүлікті бүлдірген баланың жасы 14-ке толмаса, ол үшін ата-анасы жауап береді, – дейді Мәлік Әбдінұров.
Айта кетейік, Тәуке хан даңғылы бойындағы үйлерде 6 лифті болса, соның үшеуі істен шыққан. Ғани Іляев көшесіндегі №37 үйдегі жеделсатының датозығы жеткен. Тағы біреуі әзірге істеп тұр. Мамандардың қызмет көрсетуі нәтижесінде 1990 жылға дейін құрастырылған 26 лифтінің қызмет көрсету мерзімі 2023 жылға дейін ұзартылды.
