Шымкент келбеті

Жең ұшынан жалғасқан сыбайлас жемқорлық. Жақында Шымкент қалалық Білім басқармасының жиналысында осы тақырып кеңінен талқыланған болатын. ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Шымкент қаласы бойынша департамент басшысының орынбасарлары Талғар Серікбаев пен Камал Қабылбеков сол кезде еліміз бойынша пара алып, сотталғандар туралы бұлтартпас дерек пен дәйек келтірді.

Білім саласын жемқорлық жайлағаны жасырын емес. Оған аталған басқарма басшысының орынбасарлары Талғар Әбдінәбиұлы мен Камал Қожахметұлының келтірген мәліметтері дәлел. Сөзіміздің басында басын ашып айтып қоюға міндеттіміз. Біз қандай мәлімет не дәйек, мысал келтірсек, аты аталған лауазымды тұлғалардың сөзіне сүйеніп жазғанымызды қаперге ілсеңіздер дейміз.

«2016 жылдан бүгінгі күнге дейін республика көлемінде 400-ден астам адамның қатысуымен 650 жемқорлыққа қатысты құқықбұзушылық анықталған. Оның 200-дейі сотталған. Білім саласындағы қылмыстар еліміздің барлық аймақтарында орын алып отыр», – деді Т.Әбдінәбиұлы. «Балық басынан шіриді» демекші, сол қылмыстардың ең басында мектеп директорлары мен олардың орынбасарлары, балабақша меңгерушілері, Білім басқармасы мен оған қарасты бөлім басшылары, бір сөзбен, осы саладағы серкелер жүреді.

Ең сорақысы сол, бұл салада басшылық қызметте жүргендер жемқорлық ауруына жүдә қатты шалдыққан сияқты. Топ бастаған көшбасшылар солай еткен соң қарамағындағы қызметкерлер қалайша қылмысқа бейім болмасын?! Баланың бойына білім мен тәрбие дәнін сеуіп, ұрпаққа үлгі болатын адамдар керісінше ашкөздік пен арсыздықтың тірі мысалын көрсетіп бағуда. Аттестация мен ҰБТ кезінде де жемқорлық әрекеттері тыйылмай тұр. Мұндай қылмыстардың мысалын Талғар Серікбаев көптеп келтірді.

– Мәселен, Түркістан облыстық Білім басқармасында Жасыбеков өзінің сенімді адамдары арқылы аттестациядан аман-есен өткен қызметкерлерден бір емес, бірнеше рет ақша алған. Сондай-ақ Ақтөбе облысында Білім саласын қадағалау департаментінің басшысы Көшербаев үш жылға бас бостандығынан айырылды. Павлодар облысында ҰБТ-ны ойдағыдай тапсырғандардан Екібастұз Білім басқармасының бөлім басшысы Макумова заңсыз ақша жинаған. Ол 45 мектептің директорынан 100 мың теңгеден талап етіп, 4,5 млн теңгені қалтасына басқан. Сонша қаржыны тауып беруден қиналған директорлар ата-аналардан мектептің керек-жарағына деп қаржы сұраған, – деді ашығына көшкен басшы.

Өкініштісі сол, мұндай фактілер тізбектеліп кете береді. Осындай ортада бала адами құндылықтармен сусындаудың орнына «бәрін ақшаға сатып аламын» деген стереотиппен өсері сөзсіз. Жемқорлық ақырындап балаларға да жұғады. Екі ортада психикалық денсаулығы зардап шегеді. Жасөспірім өзі армандаған мақсатына сатылап келе жатып, жеме-жемге келгенде, үлкендер ол үшін барлығын ақшамен шешіп қояды.

Сөйткен талапты құстай талпынған жеткіншек өз еліндегі білімнің деңгейіне қарны ашып, орта мектепті бітіргеннен кейін ілім қуып шетел асады. Әрине, ол өз білімінің әділ бағалануын қалайды. Ал дамыған шетелдерде «әке-көке» немесе «шымкентский» нұсқалар атымен жоқ. Біздің елімізде тестілеудің объективті өткізілуін қамтамасыз ететін органдар, шынтуайтында, ар-ұятымен бетпе-бет келе алмайды. Әсіресе, мемлекеттік грантты бөлу, «Алтын белгі», Үздік аттестат алатын уақытта бармақ басты, көз қысты әрекеттер көптеп орын алады. Мысал керек пе? Мархабат.

– Мысалы, Түркістан облысында Білім басқармасы басшысының орынбасары Гоханов грант бөлуге 1000 $ көлемінде пара алған. Алматы облысында аудандық білім бөлімінің басшысы Балқашова 11-сынып оқушысының «Алтын белгі» алуына көмектесемін деп 1500 $ пара алу дерегі тіркелген, – дейді Т.Әбдінәбиұлы.

Ал егер сол оқушы тестілеуден құлап, «Алтын белгіге» қол жеткізе алмай қалса ше?! Жақсылық жасаймын деп, жамандыққа ұшырататын жетекшілер бітіруші түлектің сағын сындырады. Бұдан кейін мектеп қабырғасында осындай сорақы көріністерді көзбен көрген оқушыдан келешекте өтірікші, арсыз, дүниеқоңыз адам шығады. Осы орайда ұлы Абайдың оныншы қара сөзінде айтылған ғақлиялы ойлары біз көтеріп отырған мәселенің тамырын дөп басары анық. Дана ойшыл «...Әуелі, құдайдан тілеймісің? Тілейсің.

Құдай берді, бергенін алмайсың. Құдай тағала саған еңбек қылып мал табарлық қуат берді. Ол қуатты адал кәсіп қыларлық орынға жұмсаймысың? Жұмсамайсың. Ол қуатты орнын тауып сарып қыларды білерлік ғылым берді, оны оқымайсың. Ол ғылымды оқыса, ұғарлық ақыл берді, қайда жібергеніңді кім біледі?.. Ерінбей еңбек қылса, түңілмей іздесе, орнын тауып істесе, кім бай болмайды? Оның саған керегі жоқ. Сенікі – біреуден қорқытып алсаң, біреуден жалынып алсаң, біреуден алдап алсаң болғаны, іздегенің – сол...»

Жымқырғаны 1 млрд...

Құдай-ау, балалардың тамағынан да жымқыратындар бар екен. Талғар Әбдінәбиұлының мәліметінше, Маңғыстау облысында Жаңаөзен қаласы Білім бөлімінің басшысының орынбасары Лесов кәсіпкерлерден бірнеше рет 3 млн теңге көлемінде пара алған. Қарағанды облысында мектеп-лицейінің директоры Жарылғапов балаларды ыстық тамақпен тамақтандыру бойынша тендерді алуына кепіл беріп, пара алғаны үшін үш жылға бас бостандығынан айырылды. Әрине, бұл әрекет мектеп асханасындағы азық-түліктің сапасына әсер етпей қоймайды.

Алматы қаласының Білім саласын қадағалау басқармасының басшысы балабақша меңгерушісінен «мекемесін мемлекеттік талаптарға сай етіп көрсетемін» деп пара алғаны үшін сотталған. Қызылорда облысында Білім саласын қадағалау департаментінің басшысы Чегай жалпы орта білім беретін мекемелердің басшыларынан лицензия алмағаны үшін және жоғарғы жақтан қысым болмауына кепіл болуға пара алған.

Маңғыстау облысы Білім басқармасының басшысы Тастемірова орта мектеп мұғалімін жұмысқа орналастырып, қызметтік баспалдақпен өсуге кепіл болуға 100 мың теңге көлемінде ақша талап еткен. Шымкент қаласындағы №131 мектептің директоры орынбасарының міндетін уақытша атқарушы Назиева іс жүргізуші қызметіне үміткерден пара алып, сот үкімімен сотталды.

Айлығы шайлығына жетпейтін мектеп тазалаушылары мен сыпырушылардан ақша алу деген не сұмдық?! Ең төмен жалақы төленетін жұмысқа заңсыз пара беруге мәжбүрлейтін мектеп директорларын білім ұясынан ит қосып қуса да артық етпейді.

Соңғы үш жылда «Білім және ғылымды дамыту» мемлекеттік бағдарламасын іске асыру барысында 2016-2019 жылдары 350 жемқорлық қылмыс дерегі тіркелген. Әсіресе мемлекеттік сатып алу және қаржы бөлу кезінде, түрлі білім байқауларының жеңімпаздарын анықтау уақытында қылмыстық іс-әрекеттер орын алады. ҚР Білім және ғылым министрлігінің экс-вице-министрі С. Шаяхметов пен «Салынып жатқан ҚР білім және ғылым обьектілерінің дирекциясы» ЖШС бас директоры А. Пак Өскемен қаласында білім саласындағы құрылыс ғимараттарына бөлінген бюджет қаржысынан 1 миллиард теңге жымқырғаны үшін сотталған. Маңғыстау, Қызылорда, Түркістан облыстарындағы «Балапан» мемлекеттік бағдарламасына бөлінген қаржыны қымқырған шулы мәселелер елдің есінде шығар. Балабақшалардағы бала санын «жасанды түрде» көбейтіп көрсеткен қылмыстарға қатысы бар лауазымды тұлғалардың бәрі істі болып, сотталған.

Байқағанымыздай, білім саласындағы былықтың бәрі кадр мәселесін шешу кезінде орын алып отыр. Сонда дейміз-ау, кезінде жаһанға жар салып, «ойбай, мұғалімдерді жұмысқа thunter жүйесі арқылы, мектеп пен балабақшаға балаларды электронды түрде қабылдайтын болды, енді қағазбастылық пен жемқорлықтан құтыламыз» деген ұрандар қайда қалды?!

Талғар Серікбаев бұдан шығатын жол білім ордаларына қызметкер қабылдау механизмін өзгерту керек деп есептейді. Әйтеуір, басшылардың бұған қатысы аз болуы керек. Яғни, баласы баратын мектептің кадрлық жұмыстарына ата-ана да араласса, құба-құп.

Республика көлемінде балабақшалар мен мектептерде құрт ауруы диагнозы қойылған адамдардың жұмысқа орналасқаны мүлде сорақы факт. Ал мұның салдарынан баланың өмірі мен денсаулығы ұстараның жүзінде тұр. Жемқорлық қылмысы үшін бас бостандығынан айыру немесе жұмыстан босату бұл проблеманың шешімі емес. Жең ұшынан жалғасқан жемқорлықтың алдын алу үшін шұғыл және түбегейлі шаралар қолданылуы тиіс.

Сол көзің оң көзіңе қарауыл болсын!

ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Шымкент қаласы бойынша департамент басшысының орынбасары Камал Қабылбековтің сөзіне сүйенсек, бүгінгі таңда жыл басынан бері жемқорлық қылмыс жасағаны үшін 24 мемлекеттік қызметшіге айыптау үкімі шығып, бас бостандығынан айырылған. 18-маусымда Шымкент қаласының тұрғыны Теміржанов Шымкент қаласы Білім басқармасының Бас маманы Нәлібаевқа қатысты арыз түсіріпті. Онда Теміржанов №13 орта мектептің қоршау жұмыстары бойынша мердігер серіктестің «Форма 3» құжаттарына қол қою үшін заңсыз 60 мың теңге пара талап еткенін көрсеткен.

Камал Қожахметұлы Білім басқармасы басшысының міндетін уақытша атқарушы Айгүл Текебаеваға ҚР Қылмыстық кодексінің 190-бабы 3-бөлігі, 2-тармағымен тіркелген Нәлібаевтың ісі қаралып, тәртіптік жауапкершілікке тартылып, жаза тағайындалуын ұсынды. ҚР Президентінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы №153 Жарлығымен бекітілген «ҚР мемлекеттік қызметшілерінің Әдеп кодексінің» ережелеріне сәйкес мемлекеттік қызметшілер адал, әділ, қарапайым болуға, жалпы қабылданған әдептілік нормаларын сақтауға, азаматтармен және әріптестерімен қарым-қатынаста сыпайылық пен әдептілік танытуға міндетті.

Ұстаз – ұлттың тәрбиешісі

Жоғарыдағы мысалдармен танысып, ертеректе естіген бір жағдай есіме оралды. Қаладағы білдей бір мектептің директоры отқа сүйреп салатын жемқорлық деген дұшпаннан әбден шаршаса керек, әлде қарамағындағы қызметкерлерінен секем алып қалған ба, жаңа оқу жылына арнап су жаңа кәстөм сатып алыпты.

Жұмыс орнына жаңа кәстөмінің қалтасын тігулі күйінде киіп келіпті. Дұрыс та шығар. Жабулы қалтаға ешкім ешнәрсе тыға алмайды ғой. Осы орайда Шымкент қаласы Білім басқармасы басшысының міндетін уақытша атқарушы Айгүл Қалыбайқызы ата-ана мен мектептің арасындағы көзге көрінбейтін кедергілерді жою мақсатында 50-ге тарта мекеме басшылары жұмыс кабинетін үстіңгі қабаттан астыңғы қабатқа ауыстырғанын айтты. Олар оpen space жүйесімен жұмыс істеуге кірісіпті. Бұны да көрелік. Бір пайдасы тиіп қалар.

Сөзімізді тағы да хакім Абайдың оныншы қара сөзімен қорытындылағымыз келеді. «...Бұл – құдайдан тілеген емес. Бұл – абыройын, арын сатып, адам жаулағандық, тіленшілік. Хош, сүйтіп жүріп-ақ мал таптың, байыдың. Сол малды сарып қылып, ғылым табу керек. Өзің таба алмасаң, балаң тапсын. Ғылымсыз ахирет те жоқ, дүние де жоқ. Ғылымсыз оқыған намаз, тұтқан ораза, қылған хаж, ешбір ғибадат орнына бармайды. Ешбір қазақ көрмедім, малды иттікпен тапса да, адамшылықпен жұмсаған.

Бәрі де иттікпен табады, иттікпен айрылады. Бейнет, күйігі, ызасы – сол үшеуінен басқа ешнәрсе бойында қалмайды. Барында баймын деп мақтанады. Жоғында «маған да баяғыда мал бітіп еді» деп мақтанады. Кедей болған соң, тағы қайыршылыққа түседі».

Ұстаз – ұлттың тәрбиешісі. Ұлттың болашағына жауапты жандардың бәрі емес, әрине, біразының сыбайлас жемқорлыққа белшесінен батуы үлкен қауіптің басы. Осындайда «ет сасыса тұз себеді, тұз сасыса не себеді» деген қанатты сөз еске түседі. Мешкей деген жақсы ат емес.

Қыркүйектің 17-жұлдызында Ж.Шанин атындағы қазақ академиялық драма театры 86-шы театр маусымының шымылдығын түреді. Осы орайда театр директоры Қайрат Қарғабаев пен ұжымның көркемдік жетекшісі Тимур Ахметовке алдағы маусым жайлы бір-екі сауал қойған едік.

Жұмат Шаниннің ескерткіші бой көтереді

- Қайрат Жайлауұлы, 86-шы театр маусымы несімен ерекшеленбек? Көрерменге ұсынар жаңалықтарыңыз бар ма?

- Биылғы маусымның шымылдығын Абай Құнанбаевтың 175 жылдығына арналған өлең шумақтарынан үзінді оқу эстафетасына орай «Желсіз түнде жарық ай» әдеби-музыкалық толғауымен ашпақпыз.

Қойылымның сахналық нұсқасын жасаған – режиссер Республикалық «Еңлікгүл» және Ш.Айтматов атындағы Халықаралық сыйлықтардың лауреаты Қуандық Қасымов.
Көркемдік жетекшілікке Тимур Нұралыұлының тағайындалғанына бірнеше ай ғана болса, менің театрына басшылығына келгеніме екінші айдың жүзі енді болды.

Бұған дейін жоспарланған дүниелер ішінара өзгеріске ұшырауда. Бүгінде сырттан режиссер шақырып, өзгеше форматтағы қойылымдар қойсақ деген ниеттеміз. Көрермен көңілінен шыққан қойылымдарды алыс-жақын шетел театрлары мен басқа қалалардағы өнер ордаларында көрсету мақсатында келіссөздер жүргізу үстіндеміз. «Асатпай жатып құлдық» демейік, нәтижесін уақыты келгенде көре жатарсыздар.

- Келер 2020 жылы «Шымкент қаласы – ТМД елдерінің мәдени астанасы» атанбақ. Бұл ауқымды шараға «Шанин» театрының дайындығы қалай?

- Жыл сайын республикалық, Халықаралық театр фестивальдері Қазақстанның басқа қалаларында өткізіліп келеді. Осы уақытқа дейін біздің Шымқалада мүлде өткізілмепті. Өз тарапымыздан мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасы басшысына келесі жылдың наурыз, сәуір айларында «ТМД елдерінің театр фестивалін» Шанин театрында өткізсек деген ұсыныс тастадық. Байқау аясында ТМД елдері драматургтерінің туындыларын көрерменге ұсынсақ деген ойымыз бар.

Мәдениет министрлігімен келісе отырып, сүбелі өнер фестивалі біздің Шымкент қаласында өткізілсе деген жоспарды қолға алдық. Неге десеңіз, біздің шаһарда бес бірдей театр бар. Оған ұжымымыздың шығармашылық, материалдық әлеуеті толық жетеді. Егер жүзеге асып жатса, бұл бастамамыз бауырлас елдерге деген сыйластық әрі шығармашылық қарым-қатынастың алтын көпірі болмақ.

Биыл театрымызға 85 жыл толып отыр. Мен басшылық қызметке келгенге дейін айтулы мерекені ұйымдастыру мәселесі кейінге шегеріліп жүріпті. Шымкент қаласының мәдениет, тілдерді дамыту және архивтер басқармасына «ТМД елдерінің мәдени астанасы» атануымызға орай бір күнді біздің театрға арнасаңыздар» деген ұсыныс білдірдік.

Бұған дейін театр ғимаратының алдынан қазақ театр өнерінің негізін қалаушы, Қазақстанның Халық әртісі, режиссер, драматург, Жұмат Шаниннің ескерткішін орнату туралы ұсыныс айтылған болатын. Бұл бағытта біраз жұмыстар атқарылуда. Қалалық мәслихат депутаттары ұсынысымызды қолдап, оны жүзеге асыруға кәсіпкерлерді жұмылдырмақшы. Айтулы өнер тарланының ескерткіші орнатылып, жаңа репертуарлар дайындасақ, көрме залын жасақтасақ деген жоспарымыз бар.

- Бұл маусымда қызықты да маңызды жаңалық көп болатын секілді. Сырттан режиссер шақыру, басқа елдердің драматургтерінің шығармаларын сахналау, өзге қалалардың театрларын қонаққа шақыру, т.с.с. Ал сіздердің шығармашылық труппаның гастрөлдік сапарлары қай бағытта болмақ?

- Бұған дейін біздің шығармашылық ұжым Нұр-Сұлтан және Қызылорда қалаларына гастрөлдік сапармен барып қайтты. Алдағы уақытта Алматы, Жамбыл облыстарының көрермендері өнерімізді тамашаласа деген ниеттеміз. Бұдан бөлек, кәсіби мамандарды, театр сыншыларын арнайы шақырып, шығармашылық құрамға шеберлік сабағын өткізу де ойымызда бар.

Дыбыс режиссері, дыбыс операторы дейтін мамандардың жетіспеуі көп мәдениет мекемелеріне тән нәрсе. Оған оқытатын оқу орындары да аз. Біздегі бұл жұмысты атқарып жүргендердің дені әуесқой кадрлар. Президент Қ.Ж.Тоқаевтың Жолдауынан кейін театр қызметкерлеріне қамқорлық күшейсе, шаңырағымыз оқуды жаңадан бітірген жастармен толығар деген үміттеміз.

Біздің тәжірибелі әртістеріміз М.Әуезов атындағы ОҚМУ-дің «Өнер» факультетінің студенттеріне дәріс береді. Студенттер алған ілімін бізге келіп іс-тәжірибе жүзінде сахнадан өтеді. Қойылымдағы көпшілік авансценаларға қатысып, театр өмірінен тәжірибе жинайды.

Биылғы «Жастар жылына» орай, Қозы Көрпеш-Баян сұлу күнінде жас әртістеріміз «Махаббат формуласы» атты сазды-лирикалық кеш өткізді. Бұл қойылым да көрерменін тауып, жақсы бағасын алды.
Енді аталған оқу ордасымен меморандум түзіп, ойға алған жоспарымызды жүйелесек деген ойдамыз. Бұдан бөлек ОҚМУ-дің студенттерімен штаттан тыс жұмыстар жүргізсек, режиссерлік лаборатория ашсақ деп отырмыз.

Көрерменнің басты талабы – жақсы қойылым

Театрдың көркемдік жетекшісі Тимур Ахметов жаңа 86-маусымның ерекшеліктеріне шығармашылық, көркемдік тұрғыдан жауап берді.

- Жаңа басшымыз Қайрат Жайлауұлы екеуміз үшін бұл – алғашқы маусым. Сондықтан оның жауапкершілігі өте жоғары. Жаңа маусымға қызу дайындық үстіндеміз. Әлгінде айтылғандай, театр маусымы «Желсіз түнде жарық ай» қойылымымен ашылмақ. Бұл әдеби-музыкалық шара Абай Құнанбайұлының 170 жылдығы кезінде ақын шығармаларының желісімен сахналанған.

Аталған спектакль уақтысында репертуардан түскен. Белгілі бір себептерге байланысты үш жылдан бері тоқтап қалған болатын.

Жұмыстан шыққан бір-екі актерлеріміздің орнына актерлер қосып, сол декорация, сол режиссуралық шешіммен қайтадан сахналадық. Абайдың көңіл толқытар өлеңдері, шығармалары, әндері, Абай мен Тоғжанның махаббаты кез келген көзі қарақты көрерменді бей-жай қалдырмайтыны рас.

Жалпы бұл маусым несімен ерекшеленеді? Қазақстанның халық әртісі, профессор Ерғали Оразымбетов бірнеше жыл бойы «Шанин» театрының көркемдік жетекшісі, бас режиссері, директоры қызметтерін атқарған кезеңде қойған бірқатар спектакльдері кезінде көрермен көзайымына айналғаны белгілі.

Ол туындылар уақытында театр байқауларында жүлделі орындарға ие болып, театрымыздың мерейін үстем еткен кездері аз емес. Алайда он шақты жылдан бері ол спектакльдерде ойнаған актерлердің жастары есейіп кетуіне байланысты және басқа түрлі себептермен репертуарға енбей келген. Енді көрермен сол «жоғалтып» алған қойылымдарымен қайта қауышпақ. Соның бірі – әкемтеатрдың талантты режиссері, білікті маман Әубәкір Рахымовтың «Бес бойдаққа бір той» (авт. Тынымбай Нұрмағамбетов) комедиясын қайыра өңдеп, жаңа маусымда көрерменге ұсынбақпыз.

Кезінде театр сахансында қазақ вальсінің королі Шәмші Қалдаяқовқа арналған екі спектакль қойылған. Бірі – Исраил Сапарбайдың «Сыған серенадасы», екіншісі марқұм Әбілда Аймақтың «Шәмшінің сағынышы». Осы екеуінің біреуін қайтадан көрерменге ұсынатын боламыз.

- Байқаймыз, «Шанин» театры да өткенді тірілтіп, рухани жаңғырып жатқанға ұқсайды. Дей тұрғанмен биыл жаңа спектакль көре аламыз ба?

- Биылғы маусымда атқарылатын жұмыс шаш етектен. Жылдың соңына дейін бір комедия және бір көңілді мелодрама сахналауды жоспарлап отырмыз. Бұйыртса, қазан және қараша айында екі жаңа қойылымды тамашалайтын боласыздар.

Театрымыздың репертуарына Қазақстандағы белді режиссерлердің қолтаңбасы қалатын татымды еңбектер енгізсек деген мақсатымыз бар. Материал таңдауда көрерменнің ішкі сұранысына жауап беретін дүниелерді іздестіріп жатырмыз. Өйткені, қазір театр мен көрерменнің арасын көзге көрінбейтін алшақтық бөліп тұрған сияқты.

- Иә, ол алшақтық бүгін пайда болған жоқ. Қазір театрға көрерменнің келуі қалай?

- Әр кезде әрқалай. Бұрындары залдың жартысы әрең толатын. Оған бірінші себеп ғимаратымыздың қаланың орталығынан Нұрсәт шағынауданына ауысқандығы деп ойлаймыз.

Қазір, құдайға шүкір, Нұрсәтте де тұрғындар көбейді. Алдыңғы жылдары біз автопарктермен арнайы сөйлесіп, кешкі сағат 20.30-ға маршрут қойдыратынбыз. Бүгінде кешкілік қойылымнан шыққан соң үйге қайтатын қоғамдық көліктер қатары көбейді. Әкімдіктің бұл бағыттағы жұмысы бізді қатты қуантуда.

Сең қозғалды. www.ticketon.kz сайтымен келісімшартқа отырдық. Енді билетті онлайн түрде сатып алуға мүмкіндік бар. Көрерменнің басты талабы – жақсы қойылым, ұтымды режиссура, сәтті драматургия және әртістің шеберлігі. Театр өнерінің синтездік табиғаты төрт жағы тең болса, көрермен қай уақытта болса да табалдырығымызды босатпайды деп ойлаймын. Биылғы маусымнан үміт көп деп отырғаным да сол.

«Қазақстан халқының тілдері күні» мерекесі аясында шаһарымызда өткен шаралар «Мемлекеттік тіл – менің тілім» атты қалалық форумға жалғасты. Шымкент қаласы тілдерді оқыту-әдістемелік орталығы мен «Рухани жаңғыру» жобалық кеңсесі ұйымдастырған шарада қала әкімі Ерлан Айтаханов жиналған қауымды айтулы мерекемен құттықтады.

«Жазушы Мұхтар Шаханов ағамыз «Тіл - әр ұлттың ең ұлы анасы» - деп бекер айтқан жоқ. Мемлекетімізде жүргізіліп жатқан саясаттың негізінде барлық ұлт өкілдеріне өзінің тілін дамытуға, салт-дәстүрін нығайтуға жағдай жасалған. Бізде мемлекеттік тіл – қазақ тілі. Күні кеше Президентіміз Қасым-Жомарт Кемелұлы халыққа Жолдауында мемлекеттік тіл ұлтаралық қатынас тіліне айналуы керектігін баса айтты.

Сондықтан біз осы бағытта жұмыс істеуіміз керек. Бүгінгі мерекені тек қана бір күндік іс-шара ретінде қарамай, оған тұрақты мән беріп, қаланың іс-шаралар жоспарына енгізуіміз қажет», – деді қала әкімі.

Ал «Шымкент келбеті» газеті бас редакторының орынбасары, «Қазақстанның құрметті журналисі» Асхан Майлыбаева мемлекеттік тілдің мәртебесін арттыру тұрғысында әлі де шешімін күткен шаруалар бар екенін айтты. «Көшелердегі кейбір жартыкеш жарнамалар мен сақау баланың тіліндей түсініксіз аудармаларды көргенде қынжылатынымыз рас.

Өкінішке орай, өз тілін өгейсініп, қазақша сөйлеуге арланатын жастар да кездеседі. Әрине, басқа тілді меңгеруге ешқандай шектеу жоқ. Бірақ, «өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте!» деп Қадыр ақын айтқандай, ұлттық рухымызды аласартпасақ, тіліміздің тұғыры да, қадірі де ешқашан төмендемейді, - деді тіл жанашыры.

Форум аясында мемлекеттік тілдің дамуына өзіндік үлесін қосып жүрген қаламыздағы тіл жанашырлары марапатталды. Солардың ішінде Корей этномәдени орталығының мүшесі, Шымкент қалалық №88 мектеп мұғалімі Тимур Пак сахнаға шығып, қазақша ағыла сөйлеп, Абайдың «Сегіз аяқ», «Желсіз түнде жарық ай» әндерін қиюын келтіріп орындағанда көпшілік сүйсіне қол соқты.

Ал Шымкент қаласы №3 өрт сөндіру бөлімі бастығының орынбасары, азаматтық қорғау капитаны Вячаслав Письменский бала кезінде домбыра аспабын үйрене алмағанын, енді қос бүлдіршін қызын қазақтың ұлттық аспабын меңгеруге баулығысы келетінін айтты. Оның бұл ойын осы форумға дайындық барысында білген Асхан Майлыбаева Вячеславқа ұлттық нақышпен өрнектелген домбыра сыйға тартты.

Сонымен қатар жиналғандар Шымшаһардың белсенді де патриот жастарының орындауында Абай шығармаларының негізінде құрылған композиция тыңдады. №18 мектептің оқушысы Назмина халқымыздың қазыналы мұрасына айналған «Қобыланды батыр» жырынан жатқа үзінді оқыды. Талабы таудай оқушы алдағы маусымда өтетін батырлар жырын оқудан республикалық сайыста Шымкенттің даңқын шығармақ. 

Шымкентте Қазақстан халқының тілдері күні мерекесі 4-11 қыркүйек аралығында қала көлемінде апта бойы тойланбақ.

Апталық аясында Абай атындағы орталық кітапханада «Нұр Отан» партиясының қолдауымен жаңа заманауи Bilim ortalygy ашылды.

Бұл орталық кітапхананың 65 жылдық мерейтойына орай пайдалануға берілді. Жаңа заманауи орталықтың ашылуына «Нұр Отан» партиясы Шымкент қаласы филиалы төрағасының бірінші орынбасары Бахадыр Нарымбетов, Қазақстанның құрметті журналисі Байдулла Қонысбек, Шымкент қаласы ардагерлер кеңесінің төрағасы Исамуддин Рысбаев қатысып, тұсауын кесті.

– Қоғам күн санап емес, сағат санап өзгеріп жатыр. Санамыз да өзгеріске түсуде. Жаңару мәселесі барлық салада – өте өзекті. Кітапхана ішінен Bilim ortalygy-ның ашылуын да жаңаруға қадам басу деп қабылдау керек.

Бұл жерден оқырман кітаптың баспадан шыққанын да, электронды түрін де оқи алады. Қажет десе, интернеті де бар, тегін. Кітап оқимын деген оқырманға барлық ыңғайлы жағдай қарастырылды. Абай саябағының маңынан орын тепкен Абай атындағы кітапханаға келіп, кітап оқымау ұят деп есептейміз. Оның үстіне келер жылы Абай Құнанбайұлының 175 жылдығы тойланбақ. Мұның өзіндік символикалық мәні бар, - деді Б.Нарымбетов.

Иә, coworking орталығы әр кітапханаға керек-ақ. Шымкентте мұндай орталық осымен үшінші кітапханада ашылып отыр.

– Бұл орталықтың мақсаты – жастарға мәдени-тынығу жұмысын ұйымдастыра отырып, білімін шыңдау, әдебиетке деген көзқарасын қалыптастыру, жаңа заманауи жаңалықтармен дер кезінде таныстырып отыру, интеллектуалды орта құру. Жастар өзіне қажетті мәліметтің барлығын осы жерден ала алады.

Бұл жерде көпшіліктің сұранысына байланысты мотивациялық мақсаттағы кітаптар көрмеге қойылған. Қажетті ақпаратты алуы үшін компьютермен, интернетпен жабдықталған», - дейді кітапхана әдіскері Гүлжан Садық.
Ал Байдулла Қонысбек өз сөзінде кітапханаға «шаң басып жатпайтын, қолдан қолға тимейтін кітаптардың көп болуын» тіледі.

Шымкент қаласының «Арбат» демалыс аймағында «Нұр Отан» партиясы мен Әл-Фараби ауданы әкімдігі және қалалық Адвокаттар алқасы бірлесе ұйымдастырған «Адвокат кеңес береді» акциясы өтті.

Түркістан облыстық қоғамдық даму басқармасы ұйымдастырған «Тамыры терең Түркістан» ақпараттық турының құрамымен Төлеби ауданындағы киелі жерлерге сапарымызды Ғайып Ерен Қырық Шілтен әулиеге жалғастырдық.
Сақтардың өте жауынгер халық екендігін естіген Парсы елінің билеушісі қалың әскерімен жеріне баса көктеп кіреді. Бірақ, ұшқан құстың қанаты, шапқан аттың тұяғы талатын сайын далада сақтармен соғысудың реті келмейді. Бұлар қуса сағымға еніп жоқ болып кетеді. Патша «сақтар – өте қорқақ халық екен» дейді. Сонда ақылман уәзірі «сақтармен соғысқыңыз келсе, анау ата-бабасына орнатқан қорған, бал-бал тастарды қиратыңыз» дейді.
Таң қылаң бергенде оянған парсы әскері күн көзін тұтастырып, қалың қоршауда қалғанын көреді. Сонда сақ патшасы: «Біз қанқұмар халық емеспіз. Екі жақтан да қан төгілмесін деп соғысқа бармадық. Бірақ, сіздер біздің ең ардақты ата-анамызға орнатқан ескерткіштерімізді қираттыңыздар. Біз әруақ сыйлаған, қадіріне жеткен елміз. Енді бұл жерден ешқайсыңыз тірі кетпейсіздер, - дейді. Осы аңыз арғы бабаларымыздың еліміздегі қасиетті орындарға деген алғаусыз көңілін білдіреді әрі ұрпағына қызмет етуді аманат етеді.