Шымкент келбеті

Шымкентте Мемлекет басшысының тапсырмасы аясында қолға алынған республикалық «Таза Қазақстан» акциясы қарқынды жүріп жатыр.

Кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасы және Shymkent ӘКК мамандары қалалық сауда-логистикалық орталығына ағаш екті. Экологиялық акция барысында жалпы саны 700-ге жуық ағаш көшеті отырғызылды.

Сонымен қатар, тазалық шарасында аумақ қоқыстан тазаланып, шөп орылып, ағаштар әктелді. Жалпы, бұл акцияға 60-тан астам тұрғын атсалысты.

Қала тазалағы әрбір тұрғынның міндеті деп санайтын қызметкерлер бұл шараға барша шымкенттіктерді белсенді қатысуға шақырады.

Шымкент қаласы әкімінің баспасөз қызметі

Шымкентте 20 сәуірден бастап «Таза Қазақстан» республикалық акциясының «Киелі мекен» апталығы жүріп жатыр. Қалаға қарасты бес аудан аумағында орналасқан тарихи орындар мен мәдени кешендер маңында тазарту жұмыстары жүргізілді.

ӘЛ-ФАРАБИ АУДАНЫ: Экологиялық апталық барысында Әл-Фараби ауданының коммуналдық мемлекеттік мекемесі және «Эталон» ЖШС мекемесінің қызметкерлері Ә.Молдағұлова ескерткішінің айналасын қоқыстардан тазартып, ескерткішті жуып-тазалады. Одан кейін аудан тазалықшылары Д.Қонаев және Тәуке хан даңғылының қиылысында орналасқан Д.Қонаев ескерткішін тазартты.

Тазалық акциясына қатысушылар қаладағы туристік аймақтарды күтіп ұстау тек мемлекеттің емес, барша азаматтың міндеті екенін тілге тиек етті. Аудан белсенділері қала жастарын тазалық акциясына белсене қатысуға және қаланы таза ұстауға шақырды.

Келесі күні Әл-Фараби ауданындағы тазалық жұмыстарына зейнеткерлер мен жастар да атсалысты. Олар «Цитадель» аумағында санитарлық тазалау, абаттандыру жұмыстарын жүргізді.

– Тазалық жұмыстары республикалық науқаннан кейін де жалғасын табады. Әрбір тұрғын қоршаған ортаны қорғау мәдениетін қалыптастыруы тиіс. Қоқысты арнайы жәшікке салудың өзі үлкен мәдениеттің белгісі. Сондықтан сүйікті қаламыз Шымкенттің гүлденуі үшін барлығымыз атсалысуымыз керек, – деді Әл-Фараби ауданының әкімі Рашид Мыңбаев.

«Цитадель» аумағындағы жұмысқа 11 арнайы техника, 130 адам жұмылдырылды.

АБАЙ АУДАНЫ: «Киелі мекен» апталығы аясында тазалық жұмысын Абай ауданы әкімдігі Шымкенттің кіре берісіндегі Темірші әулие кесенесінен бастады.

– Мемлекет басшысының бастамасымен қолға алынып отырған республикалық «Таза Қазақстан» акциясын бүкіл халық болып қолдаймыз. Игі шараның аясында қаламыз көркейіп, қоршаған ортаның тазалығына ерекше назар аударылып отыр. Ең бастысы жастарымыз бұл істен үлгі алып, тазалық шараларында белсенділік танытуда, – дейді қоғам белсендісі, зейнеткер Орынша Тәжібаева.

Абай ауданының әкімдігі акция аясында Темірші әулие кесенесінің аумағын, «Алтын төбе» мешітінің айналасын, Бадам станциясына дейінгі көше бойын тазалады. Сонымен қатар, мыңға жуық тал-дарақ әктеліп, шөп орылды. Жол бойындағы аялдамалар тазаланып, орындықтар сырланды. Тазалық жұмыстарына 500-ге жуық мекеме қызметкері мен қоғам белсендісі, жастар атсалысты. Сондай-ақ, іс-шараға 10 техника жұмылдырылып, «KazStroi» ЖШС, «СуШар» мекемесінің 300-ге жуық қызметкері атсалысты.

Акция келесі күні аудандағы «Асар» аллеясында жалғасты. Қазақтың үш данасы – Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би ескерткіштері орналасқан гүлзар аумағында тазалықпен қатар, абаттандыру жұмыстары жүзеге асты. Аталмыш жұмысқа 250 жұмысшы мен 17 техника жұмылдырылған, 40 текше метр қоқыс шығарылып, 3000 шаршы метрді құрайтын көше бойы тазаланды.

ЕҢБЕКШІ АУДАНЫ: «Киелі мекен» апталығы аясында өтіп жатқан #TazaShym жалпықалалық іс-шарасы Еңбекші ауданындағы Жібек жолы көшесінде жалғасты. Тұрар Рысқұлов гүлзары аумағы, оның айналасындағы ескерткіштер, аялдамалар, көшелер мен өткелдер күл-қоқыстан тазартылып, ағаш көшеттерінің түбін қопсыту, түптерін әктеу, орындықтарды, қоқыс жәшіктерін, шамдарды тазалау жұмыстары атқарылды. «Киелі мекен» апталығы аясындағы іс-шараға Еңбекші ауданы әкімдігі, «Группа Интеко» мекемесі, қала тұрғындары атсалысты.

– Айнала көгеріп жатқанда Мемлекет басшысының бастамасы дер кезінде және өте орынды қолға алынып отыр. Шараға біздің аудан да белсене атсалысып, ауданға қарасты әрбір аймақ жоспар бойынша тазартылып жатыр. Әрбір елін-жерін сүйетін ұлтжанды азамат қоршаған ортаға деген қамқорлығын осы тазалық акциясына атсалысу арқылы көрсете алады. Елімізде осындай пайдалы, игі шаралардың көбеюі тазалықты ғана емес, қаламызға деген сүйіспеншілікті де дәріптейді, – деді Еңбекші ауданының әкімі Досбол Күздікбайұлы.

Еңбекші ауданында өткен экологиялық шараға 500-ге жуық адам атсалысып, аталған аумақта тазалық жұмыстарын жүргізді.

Акция келесі күні Сабыр Рахымов атындағы «Жеңіс» саябағында жалғасты.

– Бүгінде акцияға тек жұмысшы топтар ғана емес, қала тұрғындары да белсенділік танытып, ерікті түрде қатысып келеді. Бұл дегеніміз әрбір азамат ел алдында өз міндетін, жауапкершілігін жоғары деңгейде сезінетінін көрсетеді. Сондай-ақ, белсенді жастарға ерекше алғысымды білдіремін, - деді «Группа Интеко» ЖШС директорының орынбасары С.Зауырбеков.

Саябақтағы жұмысқа барлығы 600-ден астам тұрғын, 5 техника жұмылдырылды.

ҚАРАТАУ АУДАНЫ: «Киелі мекен» апталығы аясында Қаратау ауданында орналасқан кесенелер мен зираттардың маңын тазарту көзделген. Игі іс Сайрам тұрғын алабындағы Қарашаш ана кесенесін тазалаудан басталды.

Экологиялық шараға аудан әкімдігі, «Қаратау» коммуналдық мекемесі, аудан тұрғындары, еріктілер, оқушылар атсалысты. Акция барысында кесене маңындағы ағаш, бұталар ретке келтіріліп, түптері ағартылды. Жол жиектері мен орындықтар, қоршаулар сырланды. Кесененің іші-сырты тазарлытып, маңайдағы шөп орылды.

– Экологиялық шараға ауыл тұрғындары – жас-кәрісі түгел атсалысып отыр. Бұл тазалық акциясы тазалықты ғана насихаттап қоймай, елімізді бірлікке, өзінің Отанын, туған жерін, қаласын сүюге тәрбиелеп жатыр. Біз Мемлекет басшысының игі қадамын қолдаймыз, — деді Сайрам тұрғын алабының төбе биі Хавазмат Төлеметов.

Айта кетейік, шараға ерікті жастар, тазалық мекемелері, зиялы қауым өкілдері, аудан жастары, мектеп оқушылары, жалпы 100-ге жуық адам атсалысып, аталған аумақта тазалық жұмыстарын жүргізді.

«Таза Қазақстан» республикалық экоакциясы Сайрам тұрғын алабында орналасқан Ибрагим ата кесенесінде жалғасты. «Киелі мекен» апталығындағы шараға Қаратау ауданы әкімі аппаратының мамандары, тұрғындар, «Қаратау» КММ-нің 25 қызметкері, 20 ерікті жас қатысты. Акция барысында тарихи орын аумағында абаттандыру, сырлау, әктеу және тазалық жұмыстары жүргізілді.

ТҰРАН АУДАНЫ. Республикалық «Таза Қазақстан» акциясы Тұран ауданында жалғасын тапты. «Киелі мекен» апталығында Тұран ауданы әкімі аппаратының ұйымдастырумен Қ.Мұңайтпасов атындағы стадион аумағы мен спортшылар аллеясы, «Балалар темір жолы» аллеясы тазартылды.

– Өткен мен бүгіннің сабақтастығын сақтап, келесі бір буынға беру үшін тарихи орындарда іс-шараларды жиі ұйымдастырып тұру керек. Қажымұқан стадионында өтетін түрлі жарыстар мен жиындарға шетелдіктер де көптеп келеді. Сондықтан бұл аумақтың абаттандырылып, таза тұруы өте маңызды,- дейді Тұран аудандық қоғамның орта сапасын дамыту бөлімі басшысының міндетін атқарушы Жәңгірхан Байсал.

Айта кетейік, стадион маңындағы жұмысқа 50 адам мен 2 техника жұмылдырылды.

Гүлнұр СҮЛЕЙМЕНҚЫЗЫ,
Гүлжауһар ТЕМІРХАНҚЫЗЫ

Бүгінде Шымкентте 130 мың шағын және орта кәсіпкерлік субъекті жұмыс істейді. Шағын және орта кәсіпкерлікті қолдауға арналған мемлекеттік бағдарламалар аясында биыл 21,05 млрд теңге қаржы қаралған. Оның 18,65 млрд теңгесі республикалық бюджеттен, 2,4 млрд теңгесі жергілікті бюджеттен бөлінген. Одан бөлек қаңтар-наурыз айларында қаладағы бөлшек сауда көлемі 191,6 млрд теңгені құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 108,9 пайызға ұлғайған. Бөлшек сауда көлемінің артуына қаладағы сауда ойын-сауық орталықтарының құрылысы, жаңа сауда нүктелерінің ашылуы және базарларды модернизациялау ықпал етпек. Бұл туралы Шымкент қаласының кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасы басшысының орынбасары Ермек Тұрманов Өңірлік коммуникациялар қызметіндегі брифинг барысында айтты. Брифингте 2024 жылдың І тоқсанында атқарылған жұмыстардың есебі беріліп, 2024-2028 жылдар аралығында жүзеге асырылатын жобаларды таныстырды.

ӨНДІРІСТІҢ ДАМУЫ – ҚАЛАНЫҢ ӨСУІ

Жалпы өңірлік өнім құрылымында ең жоғары үлес салмағын өңдеу өнеркәсібі – 19,1%, көтерме және бөлшек сауда; автомобильдер мен мотоциклдер жөндеу – 18,3%, жылжымайтын мүлікпен операциялар – 14,3%, өнімге салынатын салықтар – 8,6%, білім – 8,4%-ды құрайды.

Шымкент қаласы өңдеу өнеркәсібінің 18 тауарын өндіруден республикада үздік үштікке енеді. Атап айтқанда, эфир майы, синтетикалық штапель талшықтардан жасалған маталар, түкті сүлгілер мен мақтадан жасалған ұқсас түкті маталар, қоспалы болат және қуыс профильдер, керамикалық тақтайлар және т.б. өндірісі.

Қалада өңдеу өнеркәсібі салаларының (құрылыс материалдары өндірісі – 15, жеңіл өнеркәсіп – 11, азық-түлік – 10, металлургия – 8, машина жасау саласы – 5, фармацевтика – 4) 57 ірі және орта кәсіпорны шоғырланған, олардың 54 өнімді сыртқы нарыққа шығарады.

«Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды шығару бойынша жаңа өндірістер саны» индикаторы бойынша 2024 жылы 1 жобаны жүзеге асыру жоспарланған.

Шымкент қаласының өнеркәсіп саласында белсенді жұмыс істеп тұрған 885 өнеркәсіптік кәсіпорын шоғырланған, оның ішінде 20 – ірі, 49 – орта және 816 – шағын өндірістер. 2024 жылғы қаңтар-наурыз айларында өнеркәсіптік кәсіпорындарымен өндірілген өнімнің көлемі 250,6 млрд. теңгені құрап, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда өнеркәсіптік өндіріс индексі 4,3 пайызға артты.

Мамандар 2023 жылы қалыптасқан өсу тенденциясын есепке ала отырып, 2024 жылы өнеркәсіпте өндірілетін өнім көлемі 1 107,5 млрд теңгеге жетеді деп болжайды. Осы жылдың 3 айының қорытындысымен Шымкент қаласына 98,8 млрд теңге инвестиция тартылған. Оның ішінде мемлекеттік бюджеттен түскен инвестициялар көлемі 13,2 млрд теңге, ал жекеменшік инвестициялар 85,6 млрд теңгені құрады.

2024 жылы жалпы 928,7 млрд теңге инвестиция тарту жоспарлануда, бұл көрсеткіш 2023 жылмен салыстырғанда 28,2 пайызға артуы күтілуде. Басқарма мәліметіне сүйенсек, 2024-2028 жылдар аралығында жүзеге асырылатын құны 1,7 трлн теңгеге 219 инвестициялық жобалардың пулы жасақталды. Бұл жобалардың орындалуы жаңа 32 мыңнан астам жұмыс орнының ашылуына мүмкіндік береді.

ИНДУСТРИАЛДЫ АЙМАҚТАР – ӨНЕРКӘСІП ТІРЕГІ

Қала аумағында жалпы аумағы 869 га құрайтын 5 өнеркәсіптік аймақ жұмыс істейді. Бүгінгі таңда 330,9 млрд. теңге сомасына 344 жоба іске асырылуда. Оның ішінде 229,0 млрд теңгені құрайтын 285 жоба 8,5 мыңнан астам жаңа жұмыс орнымен іске асырылды.

«Оңтүстік» арнайы экономикалық аймағының инвестициялық қоржыны жалпы құны 130,5 млрд теңге болатын 62 жобадан тұрады, олар 3,7 мың жұмыс орнын құруды көздейді. Аталған аймақта жалпы инвестиция көлемі 58,9 млрд теңге тұратын 38 жоба іске асырылып, 2,6 мыңнан астам жұмыс орны құрылды. 2024 жылы 564 жаңа жұмыс орындарын құрумен 14,8 млрд теңгеге 5 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарлануда. Бұл көрсеткіштер полиэтилен өнімдерін өндіретін «Easy Pack» ЖШС, ПКС маркалы картон шығаратын «Бумпром» ЖШСкәсіпорындары есебінен алынған.

«Тассай» индустриялық аймағында 50,7 млрд теңгеге 2,6 мың жаңа жұмыс орнымен 43 жоба іске асырылуда. 2024 жылы 10 жаңа жұмыс орнын құрумен 100 млн теңгеге 1 инвестициялық жоба іске асырылды.

Сауда-логистикалық орталығында 2024 жылы 207 жаңа жұмыс орындарын құрумен 37,2 млрд теңгеге 2 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарлануда. Олар: алкогольсіз сусындар шығаратын «СП Кока-Кола Алматы Боттлерс» ЖШС-нің зауыты. Инвестициялық құны – 27 млрд теңге, 100 жұмыс орнымен қамтамасыз етеді. Енді қала тұрғындары өз қаламыздан шығатын сусынның дәмін тататын уақыт алыс емес. Екіншісі «НМИ ЮГ» ЖШС-ның көпфункционалды қойма кешені. Инвестициялық құны – 10,2 млрд теңге, 107 жұмыс орынын құрады.

Сондай-ақ, 2024 жылы 564 жаңа жұмыс орынын құрумен 14,8 млрд теңгеге 5 инвестициялық жобаны іске асыру жоспарлануда. Олар «Hydrogen Energy» ЖШС – сутегі тотығын өндіру, инвестициялық құны – 4,0 млрд теңге, 25 жұмыс орны, «Balabi textile» ЖШС – шұлық бұйымдары өндірісін кеңейту, инвестициялық құны – 6,5 млрд теңге, 260 жұмыс орны; «Marvik Partners» ЖШС – тоқыма емес материалдар өндірісі, инвестициялық құны – 3,2 млрд теңге, 200 жұмыс орны, «Cleans Fabric» ЖШС – ылғалды майлықтар өндіру, инвестициялық құны – 837 млн теңге, 20 жұмыс орны, «Nappa.kz» ЖШС – аяқ киім өндірісі, инвестициялық құны – 400 млн теңге, 59 жұмыс орны.

Қала аумағында 2 314 га аумақта қосымша 8 жаңа өндірістік алаң құру жұмыстары жүргізілуде.

«Жұлдыз» индустриялық аймағының жалпы аумағы – 306 га. Бүгінгі таңда «Жұлдыз» индустриялық аймағының инженерлік-инфрақұрылым жүйелерінің құрылыс жұмыстарының 80 пайызы аяқталған. Инженерлік инфрақұрылым жүргізудің жалпы құны 13,7 млрд теңгені құрайды. Тапсырыс беруші – Энергетика және инфрақұрылымды дамыту басқармасы. Аймақта инвестициялық құны 126,7 млрд теңге құрайтын, 3 230 жаңа жұмыс орындарымен қамтитын 35 жоба іске асырылуда. Оның ішінде, жалпы құны 57,2 млрд теңгені құрайтын 16 жобаның құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Жалпы аумағы 306 га құрайды. Сондай-ақ, Өңірлік үйлестіру кеңесінің шешімімен қатысушылар тарапынан игерілмеген 51,7 га аумақ қайтарылды. Босаған жер учаскелерінің орнына импорталмастырушы, экспортқа бағытталған ірі жобалар орналастырылатын болады.

«Бозарық» тамақ өнеркәсібі индустриялық аймағының жалпы аумағы 132 га құрайды. Аймақта жалпы құны 27,1 млрд теңгені құрайтын 8 жоба орналастырылды. Бүгінде аталған аймақтың инженерлік-инфрақұрылым желілерінің құрылыс жұмыстары да 80 пайызға аяқталды. Индустриялық аймақты сумен жабдықтау және кәріз жүйесін жүргізуге бюджеттен 4,7 млрд теңге қаражат бөлінді. Құрылыс-монтаждау жұмыстары (мердігер мекеме «Агидель-АС» ЖШС) 85 пайызға орындалды. Құрылыс жұмыстарын 2024 жылдың мамыр айында аяқтау жоспарланған.

«Бозарық» индустриялық аймағының маңында 215,9 га құрайтын жылыжай жобаларын іске асыру мақсатында индустриялық аймақты кеңейту жұмыстары жүргізілуде.

Аталған аймақта жалпы құны 300 млрд теңгені құрайтын түркиялық «Аlarko holding» компаниясының заманауи жылыжай құрылысы әлеуетті жобасы іске асырылатын болады. Қазіргі таңда жобаның қаржылық моделі, бизнес-жоспар, жұмыс жобасы әзірленуде.

Металлургия саласындағы жобалар іске асырылатын аумағы 1076 га құрайтын қаланың оңтүстік-батыс бағытында жаңа индустриялық аймағын құру жұмыстары басталды. Қазіргі таңда индустриялық аймақ тұжырымдамасы әзірленіп, қала әкімдігінің қаулысы қабылданды. Энергетика және инфрақұрылымды дамыту басқармасы тарапынан аталған аумақта жобаларға қажетті инженерлік-инфрақұрылымға қосылу нүктеклерін анықтап, жобалау жұмыстарын жүргізілуде.

Қала аумағындағы құм-тас, шағал тастар, ағаш және темір бұйымдарын сату орындарын қаланың сырт аумақтарына көшіру бойынша «Құрылыс материалдары» индустриялық аймағы құрылды. Жалпы аумағы 173,8 га құрайды. Бүгінде «Бозарық» шағынауданындағы 5,3 га және 2,5 га аумақтарда орындары белгіленіп, ішкі орналасу сызбалары мен кіру/шығу жолдары төселінді. Ағымдағы жылдың 1 наурызында пилоттық режимде іске қосылды.

КӘСІПКЕРГЕ ҚОЛДАУ КЕРЕК

Шымкент қаласында 130 мың шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері жұмыс істейді. Жалпы шағын және орта кәсіпкерлікті мемлекеттік бағдарламалар аясында қолдау мақсатында 2024 жылға 21,05 млрд. тг. қаржы бөлінген. Оның ішінде республикалық бюджеттен – 18,65 млрд. тг., жергілікті бюджеттен – 2,4 млрд. теңге. 2022-2024 жылдарға арналған «Іскер қала» іс-шара жоспары шеңберінде 2024 жылға міндеттемелерді өтеуге бюджеттен 174,3 млн. теңге бөлінген. Осы уақытқа дейін 183 жобаға 17,9 млн. тг. субсидия, 19 жобаға 24,6 млн. тг. өндірістік алаңдарының жалдау ақысы өтелді.

Осыған орай, Шымкент қаласының кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық даму басқармасының ұйымдастыруымен «QazIndustry» Қазақстандық индустрия және экспорт орталығы» АҚ және «QazTrade» Сауда саясатын дамыту орталығы АҚ бірлесіп өңірлік кәсіпкерлер палатасының базасында семинар өткізілді. Іс-шараның барысында аталған даму институттары өнеркәсіпті дамыту саласында көрсететін қызметтер және отандық тауарөндірушілерге мемлекет тарапынан ұсынылатын қолдаулар таныстырылды. Бөлшек салық мөлшерлемесін 4%-дан 2%-ға дейін төмендету бойынша егжей-тегжейлі зерделеп, тиімділігіне талдау жұмыстары жүргізілді.

Бөлшек салық мөлшерлемесін төмендету – кәсіпкерлікті дамытуға, кеңейтуге, қаржы айналымын ұлғайтуға, жаңа жұмыс орындарын құруға мүмкіндік береді. Яғни, көлеңкелі бизнестен шығуға септігін тигізеді. Сонымен қатар кәсіпкерлер кірістері бойынша 600 мың АЕК-ке (2,2 млрд. тг) дейін қосылған құн салғынан босатылады. Бөлшек салықтың арнаулы салық режимі мөлшерлемесін 4 пайыздан 2 пайызға төмендеткен жағдайда, жеке табыс салығы бойынша салық мөлшерлемесі 1,5%-дан 2%-ға өсуіне байланысты салық түсімі көлемінің ұлғаю ықтималдылығы жоғары.

Бүгінгі таңда «Шымкент қаласындағы бөлшек салықтың арнаулы салық режимін қолдану кезінде салық мөлшерлемесінің мөлшерін төмендету туралы» 2024 жылғы 19 наурыздағы №14/120-VIII мәслихат шешіміне сәйкес бөлшек салық мөлшері 4%-дан 2%-ға төмендетілді.

Одан бөлек қаңтар-наурыз айларында қаладағы бөлшек сауда көлемі 191,6 млрд теңгені құрап, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 108,9 пайызға ұлғайған.

Бөлшек сауда көлемінің артуына қаладағы сауда ойын-сауық орталықтарының құрылысы, жаңа сауда нүктелерінің ашылуы және базарларды модернизациялау ықпал етпек.

Салтанат ЖАМАЛДИНОВА

Шымкент қаласының өңірлік коммуникациялар қызметінде «Шымкент қаласында құрылыс қызметі саласындағы атқарылған нақты жұмыстар мен жетістіктер және алдағы жоспарлар туралы» брифинг өтті, оның барысында ағымдағы жылдың 3 айында құрылыс саласындағы атқарылған жұмыстар мен алдағы атқарылатын жұмыстар туралы айтты.

2024 жылы құрылыс басқармасы тарапынан 103 жоба немесе 131 нысанның құрылысын салу жоспарланған. Оның ішінде 119 нысанның құрылысы жыл соңына дейін тапсырылады. Қалған 12 нысанның құрылысы 2025 жылы аяқталады деп күтілуде.

«Бүгінгі таңда құрылыс жүргізіліп жатқан 2 950 пәтерлі 73 көпқабатты тұрғын үйден (239,0 мың шаршы метр) 180 пәтерлі 2 үй (14 мың шаршы метр) пайдалануға тапсырылды. Ал, қалған 2 490 пәтерлі 64 үй жыл соңына дейін пайдалануға тапсырылады» деді Шымкент қаласының құрылыс басқармасының басшысы Олжас Тәжібаев.

Бұдан бөлек, Шымкент қаласындағы жастарға және халықтың әлеуметтік осал топтарына арналған 1 264 пәтер сатып алуға бюджеттен 25,3 млрд. теңге қарастырылған. Оның ішінде жұмыс істейтін жастарға 900 пәтерді және халықтың әлеуметтік осал топтарына 364 пәтерді нарықтан сатып алу жоспарланған.

Басқарма басшысының айтуынша, 2024 жылдың 1-тоқсанында 10 382 пәтерден 128 кемшілік анықталып, оның 118-і кепілдік мерзімге сәйкес мердігер мекемелер тарапынан қайта қалпына келтірілді. Қалған
10 кемшілік бойынша қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде. Жыл басынан бері басқарма тарапынан келісімшарт талаптарын орындамағаны үшін мердігер мекемелерге, техникалық және авторлық қадағалаушыларға 0,5 млн. теңге айыппұл салынып, өндірілген.

Басқарма басшысы Олжас Тәжібаев әлеуметтік құрылыс нысандары бойынша атқарылып жатқан жұмыстарға да тоқталып өтті.

Қазіргі таңда қала аумағында басқарманың тапсырысымен 11 білім беру нысанының құрылысын жүргізу жоспарланған. Оның ішінде 6 нысан жаңадан салынуда, 5 нысанға күрделі жөндеу жүргізілуде. Сондай-ақ, Ұлттық жоба аясында 18 мектептің (28 000 орын) құрылысы іске асырылуда. Оның ішінде, 12 мектептің (17 300 орын) құрылысын 2024 жылы, 6 мектептің (10 300 орын) құрылысын 2025 жылы аяқтау жоспарланған.

С.ТҰРҒАНТАЙҚЫЗЫ

Шымкент қаласында 81 елдімекеннің 78-і сапалы ауыз сумен қамтамасыз етілсе, Құрсай, Сайрам, Қайнарбұлақ елдімекендері ауыз суды кестемен тұтынады. Биыл осы аталған елді мекендер мен Қайтпас-1, Бозарық тұрғын алабының жаңа құрылыс аумақтарын ауыз сумен толық қамту жоспарлануда.

Осының нәтижесінде елді мекендерді ауыз сумен қамту деңгейі 100%-ға жетеді. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында өткен баспасөз жиынында Шымкент қалалық энергетика және инфрақұрылымды дамыту басқармасы басшысының орынбасары Азат Қайнарұлы мәлімдеді.

Брифинг барысында басқарма тарапынан өткен жылы атқарылған жұмыстар мен жетістіктер, 2024 жылға арналған жоспарлар айтылды.

Басқарма басшысы орынбасарының айтуынша, қаладағы ең өзекті мәселе – кәріз жүйесі. Шаһардағы 25 шағынауданның халқы, яғни 713,5 мың адам кәріз жүйесімен қамтылған. 2023 жылы 9 нысанның құрылыс жұмыстарына 8,6 млрд. теңге бөлініп, көпқабататты тұрғын үйлермен қоса 60 мыңға жуық адам кәріз жүйесіне қосылуға мүмкіндік алды.

Сонымен қатар, 2024 жылы 2 магистральды кәріз коллекторының (Тұраннан КОС-қа дейінгі магистраль, Шымсити коллектор) және 6 ішкі орамдық жүйенің (Мирас-Шапағат-2, Нұртас, Тұран, Айқап, Қайтпас-1, Солтүстік-Батыс) құрылыс жұмыстарын жүргізуге бюджеттен 12,8 млрд.теңге жоспарланып отыр. Құрылыс жұмыстары сәуір айынан басталды.

Электр жарығымен қамтамасыз ету бойынша қазіргі таңда 81 елдімекен толық сапалы электр қуатымен қамтылған.

2024 жылы 4 елді мекеннің (Сайрам, Бозарық, Асар-2, Құрсай) жаңа құрылыс аумақтарын сапалы электр қуатымен қамтамасыз ету бойынша 2024-2025 жылдарға жоспар құрылған.

– Жақында ғана Асар-2 елді мекенінде РП-10кВ электр станциясы іске қосылды. Жергілікті халықты сапалы жарықпен қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстар былтыр қараша айында басталды. Қала басшысының тапсырмасына сәйкес құрылыс мерзімінен бұрын аяқталып, нәтижесінде 1150 абонент үздіксіз электр қуатына қол жеткізді, – деді Азат Қайнарұлы.

Шымкент қаласы бойынша орталық маңызы бар 747 көшенің 522-сі жарықтандырылған. 2023 жылы 90 көше жарықтандырылып, көрсеткіш 69%-дан 70%-ға өскен.

2024 жылы басқарма тарапынан Тұран шағынауданындағы магистральды 13 көшені жарықтандыру, аудан әкімдіктері тарапынан 5 аудан көлемінде 1000-ға жуық көшені жарықтандыру жоспарлануда.

«AMANAT» партиясы Шымкент қалалық филиалы жанындағы партиялық бақылау комиссиясы мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі кеңес мүшелері, энергетика және инфрақұрылымды дамыту басқармасының өкілдері «Энергоорталық-3» АҚ-ның жұмысымен танысып, жұмысшылардың талап-тілектерін тыңдап қайтты.

«Энергоорталық-3» АҚ – Шымкенттегі жылу өндіретін ең ірі кәсіпорын. Мұнда жылу мен электр қуаты өндіріледі. Қазір жылу беру маусымы аяқталған. Мамандар жылу шығаратын қазандықтар мен турбогенераторлардың сапасын жақсарту және оларды жаңарту мақсатында кезең-кезеңімен жөндеуге кірісіп кетті.

«Энергоорталық-3» мамандарының айтуынша, орталықта білікті кадрлар жоқ. Жалақының төмендігіне байланысты 10-15 жылдық тәжірбиесі бар мамандар Атырау, Құмкөл сынды жалақы көп төлейтін аймақтарға жұмысқа ауысып кеткен. Сондықтан жас кадрларды жұмысқа тарту үшін жоғары оқу орнының студенттерін осы ұйымда өндірістік тәжірибеден өткізіп, жұмысқа алу мәселесі өткір тұр. Бұл салаға қажетті мамандар Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, М.Әуезов атындағы ОҚУ, политехникалық колледж, Алматы энергоинститутында даярланады.

«AMANAT» партиясының өкілдері бұл мәселені бақылауына алып, жауапты мамандарға хат жолдайтынын атап өтті.

Бүгінде «ҚуатЖылуОрталық» МКК-ның «Энергоорталық-3» АҚ-ға 2 млрд 600 млн теңге көлемінде берешегі бар. Осы мәселе бойынша энергетика және инфрақұрылымды дамыту басқармасына тапсырма берілді.

Орталық өткен жылыту маусымын технологиялық мәселесіз өткерген. Қазіргі таңда мұнда күрделі жөндеу жұмыстары басталды. Турбогенератордың бірі жаңғыртылып, үш бірдей жылу қазандығы кезең-кезеңімен жөнделмек. ЖЭО жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін қажетті материалдармен қамтамасыз етілген.

Гүлжауһар ТЕМІРХАНҚЫЗЫ

Мемлекет басшысы 2023 жылғы 1 қыркүйектегі «Әділетті Қазақстанның экономикалық бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында халықпен алдын-ала қоғамдық талқылау өткізу арқылы Қазақстанда атом электр станциясын салуға жалпыхалықтық референдум өткізу туралы бастама көтерген болатын.

Президент 2030 жылға қарай елімізде электр энергиясы тапшылығы туындайтынын айтқан еді. Энергетика министрлігі қазірдің өзінде электр энергиясына сұраныс артып, жетіспеушілік байқала бастағанын айтуда. Сондықтан осы маңызды мәселеге қатысты референдум өткізгенге дейін елімізде атом электр станциясын салу керек пе, қажет емес пе дейтін мәселені талқылау керек.

Қазір жер-жерде осы мәселеге қатысты қоғамдық талқылаулар өтуде. Осыған байланысты Қазақстанның атом саласының мамандары қаламызға келіп, талқылау өткізді. Талқылауға өңір тұрғындары, қоғамдық кеңес мүшелері, Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі, «Қазақстан Республикасы Ұлттық ядролық орталығы» РМК, «Қазақстан атом электр станциялары» ЖШС, «Ядролық физика институты» РМК, БАҚ, Қазақстанның Азаматтық альянс өкілдері қатысты.

Бұл іс-шарада экология, денсаулық, табиғи-климаттық факторлардың атом электр станцияларына әсері, экономикалық факторлар, инфрақұрылымды дамыту, АЭС-тің шағын және орта бизнесті дамытуға әсері, сондай-ақ басқа да өзекті мәселелер талқыланды.

Мамандардың айтуынша, атом энергиясы басқа баламалы түрлеріне қарағанда, көміртегі жоқ энергияға жатады. Энергияның бұл санатына күн, жел энергиясы да кіреді. Бұларды басқаша «жасыл энергия» деп те атайды, өйткені зиянды шығарындылар жоқ екен. Ғалымдар атом реакторларында қауіпсіздік жүйелері толық жасалынғанын және ең озық үлгісімен салынатынын алға тартады.

– Қазіргі таңда еліміз 15,8 ГВт энергия тұтынады. Бұл көрсеткіш 2035 жылы 23 ГВт дейін ұлғаяды. Көмір жағатын ЖЭС-тердің құбырлары, жабдықтары 70%-ға тозған. Сол себепті 2035 жылға дейін 8,1 ГВт энергияны жоғалтуымыз мүмкін деген болжам бар. Тозығы жеткен станцияларды күрделі жөндеуден өткізген күннің өзінде олар өте тиімсіз. АЭС салу әлемдік тәжірибеден алынып отыр. Дамыған мемлекеттірдің көбі энергияны АЭС-тан алады. АЭС-тің артықшылықтарына келсек, ЖЭС оттегі жұтады. Ал АЭС оттегіні қажет етпейді, сәйкесінше зиянды түтін шығармайды, –дейді ҚР Энергетика министрлігінің Атом энергетикасы және өнеркәсібі департаменті директорының орынбасары Гүлмира Мұрсалова.

Жалпы, АЭС-тің қуаты, орналасу ауданы қай жерде болатыны зерделенген. АЭС салуға Балқаш көлінің маңындағы Үлкен ауылы таңдалған. Қазақстанда АЭС салу мәселесі қозғалған сайын сала мамандарының тапшылығы туралы да әңгіме бірге шығады. Дегенмен, келген мамандардың мәліметі бойынша, бүгінде «Болашақ» бағдарламасымен ядролық физика және жалпы сала мамандарын даярлау жұмыстары жүзеге асырылып жатыр. Еліміздегі Д. Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан техникалық университеті, Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті және Л.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті мамандар даярлап келеді.

Қоғамдық талқылаулар барысында азаматтар өздерін қызықтыратын технологиялардың қауіпсіздігі бойынша да, АЭС құрылысының әлеуметтік-экономикалық аспектілері бойынша да сұрақтар қоя алды.

Ядролық ғалымдардың «жобадан тыс апат» деген керемет сөзі бар. Бұл олар реакторды қаншалықты қауіпсіз жасауға тырысса да, олар болжай алмайтын апаттың бар екенін білдіреді. Бұл Чернобыльда да, Фукусимада да болды.

Салтанат ЖАМАЛДИНОВА

Елімізде бірқатар облыста су тасқыны орын алып, қаншама елдімекен зардап шекті. Осыған байланысты Шымкент қаласынан төтенше жағдай жарияланған облыстарға жалпы саны
200 техника жіберілді.

Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков техникаларды тиеу және жөнелту жұмыстарының барысымен танысты. Қала әкімдігіне қарасты басқармалар мен жеке компаниялар техникаларды пойызға тиеп, топан судан зардап шеккен облыстарға жөнелтті.

Оның ішінде елдімекенді тазартуға, бөгеттер салуға және жер қазуға көмектесетін жүк көлігі, экскаватор және бульдозер сынды техникалар бар.

Сонымен қатар, бұған дейін қалалық төтенше жағдайлар департаментінен құтқарушылар мен техникалар көмекке аттанған еді. Олар қазір су шайған елдімекендерде апаттық-құтқару және шұғыл жұмыстарды жүргізуде қол ұшын созып жатыр.

Шымкент қаласы әкімінің баспасөз қызметі