Шымкент келбеті

Қазақ халқының ұлттық және рухани құдылықтар турасындағы танымы мен сенімі ерекше. Ұлттық құндылықтарды қадірлеп, қастерлеп, ұрпақтан-ұрпаққа жеткізсе, діннің адам мен қоғам арасын жалғастырушы, жарастырушы және үйлестіруші қасиетін жете түсініп, оны жан мен тән тазалығын сақтайтын, парасат тағылымдарын демеуші, адамға үлгі-өнеге беретін, пейілге мейірім ұялататын рухани күш ретінде бағалаған.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі (МӘМС) осыдан 4 жыл бұрын жүзеге асып, денсаулық сақтау саласын қаржыландыру көлемі екі есеге артқан еді. Қордың негізгі міндетінің бірі – емделушінің құқығын қорғап, оларға медициналық қызмет көрсету. МӘМС дегеніміз не?

МӘМС – әлеуметтік медициналық сақтандыру қорының активтері есебінен, емделуші тұлғаға медициналық көмек көрсету жөніндегі құқықтық, экономикалық және ұйымдастырушылық шара кешені. Бұл жоба аясында емханада көрсетілетін медициналық қызметке: дәрігерлер кеңесі, амбулаториялық-медициналық қызметтер, алғашқы көмек, ауруханада ем алу, стационарлық емдеу, зертханалық және хирургиялық қызмет түрлері, рецептілік тегін дәрі-дәрмектер кіреді. Бұл ретте ескеретін дүние – тегін дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету пакеті арнайы рецептілік тізіммен беріледі.

МӘМС қатысушыларына көрсетілер қызметтерге төлемді медициналық ұйым тікелей қордан алады. Сіз МӘМС бойынша медициналық қызметтерді қорға соңғы жарнаны салған күннен бастап 3 ай ішінде ала аласыз. Бұл мерзім уақытынан өткеннен кейін жүйеге қайта оралуыңыз үшін – қалып қойған кезеңге жарна төлеуіңіз қажет, бірақ 12 айдан аспауы тиіс. Ал, бұл санаттағы тұтынушыға кім кіреді:

балалар;

жұмыссыз ретінде тіркелген азаматтар;

үш жасқа толмағанға дейінгі бала күтуші тұлға;

мүгедек-баланың күтімінде жүрген жұмыс істемейтін адамдар;

зейнетақы төлемдерін алатын, оның ішінде Ұлы Отан соғысына қатысқандар мен мүгедектер;

қылмыстық-атқарушы (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде (төменгі қауіпсіздік мекемелерінен басқа) сот үкімі бойынша жазасын өтеуші адамдар;

тергеу изоляторында ұсталған адамдар;

жұмыс істемейтін оралмандар;

«Алтын алқа», «Күмісалқа» алқаларымен немесе бұрын «Батыр-ана» атағын алған, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталған көпбалалы аналар;

- орта, техникалық және кәсіптік, ортадан кейінгі жоғары білім, сондай-ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білім мекемелерінде күндізгі оқу нысаны бойынша оқып жатқан адамдар;

- орта, техникалық және кәсіптік, ортадан кейінгі жоғары білім, сондай-ақ оқу аяқталғаннан кейінгі күнтізбелік үш ай ішінде жоғары оқу орнынан кейінгі білімді күндізгі оқу нысаны бойынша аяқтаған адамдар.

МӘМС жүйесінде медициналық көмекті алу үшін тұрғылықты мекен жайыңыз бойынша үйіңізге жақын емханаға тіркелесіз. Таңдап алынған емханадағы тіркеу бөлімінен, яки өзіңізге қолайлы нысанда, тіпті үйде отырып-ақ www.egov.kz электронды порталы арқылы қашықтықта жүзеге асыруға болады. Тіркелу кезінде өзіңізді жоғарыда атап өткен қай санатағы тұлға екеніңізді анықтап көрсетуіңіз шарт. МӘМС қатысушысы екеніңізге көз жеткен соң, дәрігерге қаралып, сізге медициналық қызметтер көрсетіліп, ем тағайындалып, қажетті дәрі-дәрмектер берілетін болады.

МӘМС тек қана ересектер үшін ғана емес, балалар үшін, еліміздің бүкіл азаматы үшін тиімді. Балалар медициналық көмектің барлық түрін тегін ала алады. Кәмелет жасына толмаған тұрғындар шұғыл түрде болсын, жоспарлы түрде де дәрігерлерден тегін консультация мен емдік шаралар ала алады. Керек десеңіз, жасөспірімдер арасында жиі кездесетін тіс ауруын тегін емдете аласыз. Тісті жансыздандырып жұлу, емдеу, пломба салу, пульпит, периодонттарды емдеу, тағы да сол секілді ем-шаралардың барлығы – тегін.

Денсаулық – сіздің қолыңыздағы ең асыл қазынаңыз. Сіз бұйымды қалай баптасаңыз, соған сәйкес ол да әсемдік береді. Сол секілді саулығыңызға көңіл бөліп, уақтылы тексерістен өтіп, дәрігерлердің кеңесіне құлақ түрсеңіз, салауатты өмір салтын ұстанып, ішер асыңызға да мұқияттылық танытсаңыз, өзіңізге көрсеткен үлкен көмегіңіз сол болмақ. Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол іздейік.

Аяжан ӨСКЕНБЕК,
ШЖҚ «13 қалалық емхана»
МКК-нің терапевт-дәрігері

Жарақаттық шок – жіті дамитын және өмipгe қaуiп төндіретін жағдай. Ол ауыр механикалық жарақаттың ағзаға әсер етуі нәтижесінен дамиды.

Жарақаттық шок – бұл ауыр түрдегі аурудың жіті кезеңінің бipiншi сатысы. Оның өзіндік жүйке рефлекторлы және тамырлық реакциясы ағзадағы қан, тыныс алу, зат алмасу және эндокриндік бездер функциясының (қызметінің) бұзылуына әкеледі. Яғни, жарақаттық шокты тудырушы механизмдерін ауырсыну және афференттік импульсация, жедел массивті қан жоғалту, өмірге қажет ағзалардың жарақаттануы. психикалық стресстер алуы мүмкін. Шоктың пайда болуындағы нeгiзгi тітіркендіргіштеріне әртүрлі механикалық әсерлердің жүйке элементіне әсер eтуi, жүйкенің зақымдалуы, тіндердің бұзылуы және қан кету жатады.

Тоңу, ашығу, авитаминоз, алиментарлы, психикалық шаршау, эмоционалдық күйзеліс, жіті және созылмалы аурулар – шокқа әкелетін негізгі факторлар. Шокқа тән симптомдарға суық, ылғалды, бозғылт-цианозды немесе мраморлық тері, қан айналымының бірден төмендеуі (ақырын айналуы), есеңгіреу, диспноэ, олигурия, тахикардия, АҚҚ және пульстін төмендеуі жатады.

Жарақаттық шоктың дамуында 2 фазаны ажыратады: Эректильді фазасы көбінесе жарақаттан кейін басталады және қан айналымның орталықтану фонында науқастың айқын психомоторлы қозуымен (тітіркенуден) сипатталады. Науқастың ic-қозғалысы түсініксіз болуы мүмкін, көзінде елестеулер болуы мүмкін, эйфориялы, peтciз әрекеттер жасап, өз-өзін ұстай алмайды, тексеруге және көмек керсетуге қарсы болады. Олармен қарым-қатынаста болу қиындықтар тудырады. Қан қысымы бұл кезде қалыпты болуы мүмкін немесе қалыптыға жақын. Жарақат түpiнe байланысты тыныс алудың әртүрлі бұзылыстары болуы мүмкін.

А.ЖҰРЫМБАЙ,
Қазақстан Республикасы Төтенше Жағдайлар
министрлігі «Апаттар медицинасы орталығы»
ММ-нің Шымкент қаласы
бойынша филиалының фельдшері

Шымкент жүрек орталығының дәрігерлері 76 жастағы қарияның жүрегіне жасанды жүрек аппаратын қолдану арқылы ашық ота жасап, аман алып қалды.

Адам өміріне аса маңызды жүрек қан тамырлары зақымдалған зейнеткер Бахадыр Исановқа құны 2 миллион 900 мың теңге тұратын күрделі ота МӘМС есебінен жасалған. Дәрігерлер мұндай ота түрлерімен жылына 500-ден астам науқастың өміріне араша болуда.

Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесі аясында ми қан тамырларының күрделі бұзылыстарында, жүрек ауруларын емдеуде күрделі ота жасауға қолжетімділік артқан. Қазіргі таңда қалада жоғары технологиялық медициналық көмек түрлерін ұсынатын 10 медициналық мекеме қызмет көрсетуде.

Қасым-Жомарт Тоқаев делегация басшыларына ілтипат білдіре отырып, Орталық Азия елдері қауіпсіздік кеңестері хатшыларының алғашқы кездесуі сыртқы және ішкі сын-қатерлер мен қауіптің алдын алу үшін күш-жігер біріктіретін, сондай-ақ оған қарсы тұруға қажетті шараларды әзірлейтін тиімді алаңға айналуы керек екенін атап өтті.

– Аймақтық ынтымақтастық барлық бағыт бойынша қарқынды дамуда. Осы тұрғыдан алғанда, бұл – өте маңызды әрі оң үрдіс. Мемлекетаралық саяси диалог та мүлде жаңа деңгейге көтеріліп келеді. Өңір елдері арасындағы өзара сауда-экономикалық ықпалдастық белсенді түрде кеңеюде. Соңғы бес жылда өңірішілік сауда-саттық көрсеткіші 80 пайыздан астам артып, 10 миллиард доллардан асқан. Бұл ретте елдер арасындағы экспорттық-импорттық операцияларды жоспарлы түрде ұлғайту, тауарлардың номенклатурасын көбейту мәселелері шешіліп жатыр. Бизнес арасындағы байланыс күшейіп, бірлескен кәсіпорындардың саны арта түсті. Аймақтық ірі жобалар бәрімізге айтарлықтай пайда әкеліп қана қоймай, Орталық Азия экономикасының бүкіл құрылымын да өзгертеді. Көлік-логистика әлеуетінің еселенуі өңірдің қарқынды дамуы үшін берік негіз болады. Сондай-ақ мәдени-гуманитарлық байланыстар жанданып, Орталық Азия мемлекеттері арасындағы қатынастардың одан әрі нығая түсуіне ықпал етеді, – деді Мемлекет басшысы.

Президенттің пікірінше, бұл процестер өңірлік қауіпсіздік пен тұрақтылықты қамтамасыз ету саласындағы нәтижелі диалогпен дәйектелуге тиіс. Қасым-Жомарт Тоқаев заманауи сын-қатерлердің көбі трансшекаралық сипатқа ие екенін айтты. Сондықтан оларға қарсы тұру үшін күш-жігер біріктіру қажет.

– Бұл жерде, ең әуелі, халықаралық экстремизм мен терроризмге, есірткі тасымалына, қару-жарақ саудасына қарсы күрес туралы сөз болып отыр. Осы орайда Ауғанстанға баса мән беруіміз керек. Бұл елде күрделі әрі түрлі бағыттағы процестер жүріп жатыр. Онда белгілі бір деңгейде тұрақтану, экономикалық жағдайдың жандану белгілері бар екенін мойындау қажет. Екінші жағынан, халықаралық террористік ұйымдардың белсенділігіне байланысты қауіп-қатердің жоғары деңгейі сақталып отыр. Бұған Мәскеу облысында жұртты қанға бөктірген лаңкестік әрекет дәлел бола алады. Біздің ойымызша, Ауғанстанды өңірлік байланыстарға белсенді тарту – дәл қазіргі кездегі стратегиялық міндеттердің бірі. Мұнда көп нәрсе біздің елдеріміздің үйлесімді ұстанымына байланысты. Қазақстанда Орталық Азия мен Ауғанстан үшін БҰҰ-ның Орнықты даму жөніндегі аймақтық орталығын ашу өзекті мәселе деп санаймыз, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев.

Мемлекет басшысының айтуынша, бұл басқосу Орталық Азия мемлекеттері басшыларының алтыншы Консультативтік кездесуіне дайындықтың маңызды кезеңі саналады. Аталған жиын 9 тамызда Астанада өтеді. Сондай-ақ Қазақстан ұйымның биылғы төрағасы ретінде алдағы саммиттің әлеуетін нығайту үшін белсенді жұмыс жүргізіп жатыр.

Қасым-Жомарт Тоқаев бүгінгі кездесудің қорытындысы Орталық Азия елдерінің қауіпсіздік саласындағы ынтымақтастығын нығайтуға ықпал ететініне сенім білдірді.

akorda.kz